ภาคผนวก: วรรณกรรมวิจารณ์ / โดย คุณรัญจวน อินทรกำแหง

รวมเรื่องสั้นทั้งหมด ๑๓ เรื่องด้วยกันอยู่ในหนังสือปกอ่อนที่ชื่อว่า 'เพลงนกเหยี่ยว' ทั้ง ๑๓ เรื่องเป็นเรื่องที่แสดงถึงความคิดและความรู้สึกของผู้เขียน เหมือนอย่างที่กล่าวไว้ว่า 'อยากเขียนถึงความจริงในทุกส่วน แต่ก็นั่นแหละ เป็นเรื่องยากที่จะให้ทุกสิ่งออกมาดังใจคิด รวมทั้งช่วงจังหวะ' แต่กระนั้น ถ้าผู้อ่านจะอ่านเรื่องของมกุฏ อรฤดี อย่างช้าๆ ก็จะจับความคิดที่แฝงเร้นอยู่ในสำนวนง่ายๆ ธรรมดาๆ ดังเช่นบรรทัดเดียวในตอนสุดท้ายของเรื่อง 'บทกวีของ รอหีม มะหมาด' ว่า

'ครูดีกับผม ผมดีกับครู ครูตีผม ผมแทงครู'

มันเป็นประโยคสั้นๆ ที่ให้ความหมายกระจ่างโดยไม่ต้องการคำอธิบายเพิ่มเติมใดๆ ทั้งสิ้น

มกุฏ อรฤดี เขียนเรื่องเหมือนไม่มีอารมณ์ แต่ในความเรียบราบนั้น เขาได้แฝงอารมณ์สะเทือนใจไว้อย่างเต็มเปี่ยม สะเทือนใจในสภาพแวดล้อมที่เขาได้ประสบ มันสะเทือนความรู้สึกเป็น 'มนุษย์' ของเขา มนุษย์ที่อยู่ร่วมในสังคมมนุษย์ด้วยกัน แต่มกุฏ อรฤดีไม่ใช่นักโวยวาย เขาเป็นนักคิดที่พยายามจะนำความคิดมาสู่การปฏิบัติ เขาชวนให้ฅนอ่านคิด คิดตามหรือจะแย้งกับเขาก็ได้ ถ้ามีเหตุผลดีกว่า

มกุฏ อรฤดี มีวิธีเขียนที่ทิ้งท้ายไว้ให้ผู้อ่านได้คิดเอาเอง ไม่ต้องการผูกมัดการคิดของผู้อ่านให้อยู่ในกรอบที่เขาต้องการ และสามารถทำให้ผู้อ่านกินใจในความคิดของเขาได้ด้วยคำพูดที่เรียบแต่คม

เรื่องสั้นที่รวมพิมพ์อยู่ในหนังสือปกอ่อนที่ชื่อว่า 'เพลงนกเหยี่ยว' นี้ หลายเรื่องจัดได้ว่าเป็นวรรณกรรมเพื่อชีวิต แต่มกุฏ อรฤดี เป็นนักเขียนวรรณกรรมเพื่อชีวิตที่มีจุดหมายเด่นชัดอยู่ในตัวของเขาเอง และมีแบบฉบับในการเขียนตามท่วงทำนองของเขาเอง ไม่มีการโหมโรง ไม่มีตลกที่ขรุขระ และไม่มีอารมณ์ที่กราดเกรี้ยว แต่ผู้อ่านก็รู้สึกได้ว่าเขามีจุดหมายที่แน่นอนเพียงไรในการเขียนของเขา

รัญจวน อินทรกำแหง
วรรณกรรมวิจารณ์ (พ.ศ. ๒๕๒๑) พิมพ์ครั้งแรกที่นิตยสารลลนา

สำนักพิมพ์ผีเสื้อ อภินันทนาการ LI5900281